غذاهای پرچرب، نوشیدنی های شیرین و الکل می توانند سطح تری گلیسیرید خون شما را افزایش دهند، اما بسیاری از عوامل دیگر می توانند در این امر نقش داشته باشند.
تری گلیسیرید نوعی چربی است که در جریان خون گردش می کند. آن ها رایج ترین نوع چربی در بدن و منبع اصلی انرژی هستند.
تری گلیسیرید از غذاهایی مانند کره، روغن، گوشت، محصولات لبنی و سایر چربی ها به دست می آید. بدن بلافاصله از برخی تری گلیسیریدها برای انرژی استفاده می کند در حالی که برخی دیگر را برای استفاده بعدی ذخیره می کند. بدن همچنین منبع تری گلیسیرید خود را در کبد تولید می کند.
اگرچه تری گلیسیرید برای سلامتی ضروری است،اما سطوح بالای آن می تواند خطر بیماری قلبی و سکته را افزایش دهد.
سطح تری گلیسیرید خون سالم زیر 150 میلی گرم در دسی لیتر (mg/dL) است. سطوح بالای تری گلیسیرید به این دسته ها تقسیم می شود :
- حد مرزی : 150-199 میلی گرم در دسی لیتر
- بالا : 200-499 میلی گرم در دسی لیتر
- بسیار زیاد : بالای 500 میلی گرم در دسی لیتر
برخی از عوامل سبک زندگی می توانند در افزایش سطح تری گلیسیرید نقش داشته باشند، مانند داشتن رژیم غذایی سرشار از چربی و قند.
در ادامه این مقاله به بررسی این موضوع می پردازیم که چه مواد غذایی و نوشیدنی هایی باعث افزایش تری گلیسرید خون می شوند؟ با سومیتا همراه باشید؛
چه غذاها و نوشیدنی هایی تری گلیسیرید را افزایش می دهند؟
طبق مقاله ای در سال 2021 داشتن رژیم غذایی سرشار از چربی، قند یا غذاهای با شاخص گلیسمی بالا (GI) می تواند سطح تری گلیسیرید را افزایش دهد.
1. چربی های اشباع شده
چربی های اشباع شده نوعی چربی ناسالم هستند. آن ها می توانند سطح کلسترول LDL و تری گلیسیرید را افزایش دهند. آن ها در غذاهای حیوانی یافت می شوند :
- گوشت گاو
- گوشت بره
- گوشت طیور
- کره
- پنیر
- بستنی
2. چربی های ترانس
چربی های ترانس نوع دیگری از چربی های ناسالم هستند. آن ها سطح کلسترول LDL و تری گلیسیرید را افزایش می دهند و کلسترول HDL را کاهش می دهند.
چربی های ترانس طبیعی ممکن است حاوی مقادیر کمی چربی ناسالم باشند. چربی های ترانس مصنوعی موجود در غذاهای فرآوری شده دارای مقادیر بیشتری چربی ناسالم هستند.
غذاهای حاوی چربی ترانس عبارتند از :
- غذاهای سرخ شده مانند دونات و سیب زمینی سرخ کرده
- محصولات پخته شده
- پیتزا
- مارگارین
3. غذاها و نوشیدنی های شیرین
مقداری از قندی که مصرف می کنید به تری گلیسیرید در بدن تبدیل می شود.
غذاهایی مانند میوه کامل حاوی قند طبیعی و همچنین فیبر هستند که می تواند بخشی از یک رژیم غذایی سالم باشد. اما غذاهایی با مقادیر بالای قند اضافه شده به افزایش تری گلیسیرید کمک می کنند. نمونه هایی از این موارد عبارتند از :
- آب نبات
- کیک ها
- بیسکویت ها
- پای
- شیرینی ها
- دونات
- بستنی
نوشیدنی های قندی عبارتند از :
- لیموناد
- قهوه شیرین
- نوشیدنی های ورزشی
- آب های طعم دار
- آبمیوه
4. غذاهای پر کالری
غذاهای پر کالری می توانند تری گلیسیرید را افزایش داده و به افزایش وزن منجر شوند. نمونه ای از این غذاها عبارتند از :
- غذاهای فرآوری شده مانند بیکن و سالامی
- فست فودها
- غذاهای سرخ شده
- غذاهای بسته بندی شده مانند چیپس و شکلات
5. کربوهیدرات های تصفیه شده
کربوهیدرات های تصفیه شده کربوهیدرات های فرآوری شده ای هستند که بسیاری از مواد مغذی و فیبر مفید را از بین می برند. آن ها به عنوان کالری خالی شناخته می شوند زیرا بیشتر از قندها و غلات فرآوری شده تشکیل شده اند.
غذاهای سرشار از کربوهیدرات های تصفیه شده سطح تری گلیسیرید را افزایش می دهند. نمونه هایی از این موارد عبارتند از :
- نان سفید
- ماکارونی سفید
- برنج سفید
- آب نبات
- عسل
- شربت ها
- غلات صبحانه تصفیه شده
6. غذاهای نشاسته ای
نشاسته که به عنوان کربوهیدرات های پیچیده نیز شناخته می شود، حاوی ویتامین ها، مواد معدنی و فیبر است. غذاهای نشاسته ای می توانند از سلامت ما حمایت کنند و مواد مغذی مهمی را تامین کنند.
با این حال مصرف مقادیر زیاد غذاهای نشاسته ای می تواند تری گلیسیرید را افزایش دهد. نمونه هایی از غذاهای نشاسته ای عبارتند از :
- نان ها
- سیب زمینی ها
- پاستا
- رشته فرنگی
- غلات
- کراکرها
- برنج
- ذرت
7. الکل
طبق همان مقاله 2021 نوشیدن 29 میلی لیتر الکل در روز می تواند سطح تری گلیسیرید را 5 تا 10 درصد افزایش دهد.
مصرف بیش از حد الکل با افزایش قابل توجهی در تری گلیسیرید همراه است، به خصوص در افرادی که قبلا سطح تری گلیسیرید بالایی داشته اند.
سایر علل تری گلیسیرید بالا
به غیر از رژیم غذایی سایر دلایل تری گلیسیرید بالا عبارتند از برخی شرایط سلامتی، داروها و عوامل سبک زندگی. اینها می توانند شامل موارد زیر باشند :
- شرایطی مانند بیماری کلیوی، دیابت، چاقی و بیماری کبدی
- داروهایی مانند دیورتیک ها، بتا بلوکرها، رتینوئیدها و درمان های تعدیل کننده سیستم ایمنی
- شرایط ژنتیکی مانند هایپرتری گلیسیریدمی خانوادگی
- عدم ورزش
- سیگار کشیدن
چه ارتباطی بین تری گلیسیرید و کلسترول وجود دارد؟
تری گلیسیرید و کلسترول هر دو برای سلامتی ما مهم هستند، اما یکسان نیستند.
کلسترول یک ماده مومی مانند چربی است که در خون وجود دارد. کبد کلسترول خون را تولید می کند. کلسترول رژیم غذایی از غذاهای حیوانی مانند گوشت، غذاهای دریایی، مرغ، تخم مرغ و محصولات لبنی به دست می آید.
دو نوع کلسترول وجود دارد :
- کلسترول LDL که گاهی اوقات به عنوان کلسترول بد شناخته می شود زیرا سطوح بالای آن می تواند باعث تجمع چربی در شریان ها شود که پلاک نامیده می شود
- کلسترول HDL که گاهی اوقات به عنوان کلسترول خوب شناخته می شود زیرا سطوح بالای آن می تواند خطر بیماری قلبی و سکته را کاهش دهد
سطح تری گلیسیرید بالا همراه با LDL بالا یا HDL پایین می تواند تجمع چربی ها را در دیواره سرخرگ ها افزایش دهد. این می تواند خطر بیماری قلبی و سکته را افزایش دهد.
افزایش تری گلیسیرید بدون کلسترول بالا ممکن است. به عنوان مثال خوردن یک رژیم غذایی سرشار از کربوهیدرات، چربی های اشباع شده و کالری می تواند سطح تری گلیسیرید را افزایش دهد حتی اگر آن غذاها کلسترول بالایی نداشته باشند.
چه غذاهایی تری گلیسیرید بالا را کاهش می دهند؟
جایگزین های سالم که به کاهش تری گلیسیرید کمک می کنند عبارتند از :
- نان های سبوس دار، غلات و پاستا
- برنج قهوه ای و برنج وحشی
- سبزیجات مانند سبزیجات برگ دار
- گوشت های بدون چربی مانند مرغ بدون پوست یا بوقلمون
- سالمون و قزل آلا
- جو دوسر
- آجیل بدون نمک
- دانه ها
- کره آجیل
- آووکادو
- حبوبات مانند لوبیا و عدس
- محصولات لبنی بدون چربی یا کم چرب مانند شیر و پنیر
- میوه های تازه
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
تری گلیسیرید بالا معمولا هیچ علامتی ایجاد نمی کند. با این حال، بدون درمان و مدیریت، سطوح بالای مداوم می تواند خطر عوارضی مانند بیماری قلبی، سکته مغزی و پانکراتیت حاد را افزایش دهد.
در برخی موارد تری گلیسیرید بسیار بالا می تواند علائم ایجاد کند. اینها می توانند شامل موارد زیر باشند :
- تغییر در ظاهر رگ های خونی چشم
- برجستگی روی پوست اطراف پلک ها یا روی زانو، پاشنه، شانه یا آرنج
- از دست دادن حافظه
- افسردگی
- خستگی
- درد معده یا کمر
- حالت تهوع
- اختلال عملکرد روده
- قرمزی یا برافروختگی پوست با مصرف الکل
اگر متوجه این علائم شدید یا در مورد سطح تری گلیسیرید و کلسترول خود نگران هستید با پزشک صحبت کنید. آن ها می توانند از آزمایش خون برای بررسی سطح تری گلیسیرید شما استفاده کنند و شما را در مورد هر گونه مشکل احتمالی آگاه کنند.
سوالات متداول در مورد تری گلیسیرید بالا
اگر تری گلیسیرید بالا دارید از چه غذاهایی اجتناب کنید؟
افرادی که دارای تری گلیسیرید بالا هستند باید چربی های ناسالم، غذاهای با شاخص گلیسمی بالا، غذاهای نشاسته ای، غذاها و نوشیدنی های شیرین و الکل را محدود کرده یا از آن ها اجتناب کنند.
آیا تخم مرغ باعث افزایش تری گلیسیرید می شود؟
تحقیقات فعلی نشان می دهد که تخم مرغ بر سطح تری گلیسیرید تاثیر نمی گذارد یا نمایه چربی خون را بدتر نمی کند. اگرچه تحقیقات بیشتری مورد نیاز است، دستورالعمل های غذایی فعلی تخم مرغ را به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی سالم توصیه می کنند.
علت اصلی تری گلیسیرید بالا چیست؟
تری گلیسیرید بالا می تواند ناشی از ترکیبی از عوامل از جمله شرایط سلامتی، داروها، رژیم غذایی و عوامل سبک زندگی باشد.
خلاصه
تری گلیسیرید یک منبع ضروری انرژی است، اما سطوح بالای آن می تواند خطر عوارض جدی سلامتی مانند بیماری قلبی و سکته را افزایش دهد.
داشتن یک رژیم غذایی سرشار از چربی های ناسالم، قند اضافه شده و غذاهای نشاسته ای می تواند سطح تری گلیسیرید را افزایش دهد. پیروی از یک رژیم غذایی سالم برای قلب، همراه با ورزش منظم و محدود کردن یا اجتناب از الکل، می تواند به کاهش تری گلیسیرید بالا کمک کند.
منبع : healthline
