اکثر زنان در مقطعی از زندگی خود لخته های خون پریودی را تجربه می کنند. لخته های خون پریودی لکه های ژل مانندی از خون، بافت و خون منعقد شده هستند که در طول قاعدگی از رحم خارج می شوند.
لخته های خون پریودی شبیه توت فرنگی هستند که ممکن است گاهی در مربا پیدا کنید و رنگ آن ها از قرمز روشن تا تیره متغیر است.
در ادامه این مقاله با علل اصلی خونریزی شدید همراه با لخته خون در پریودی و روش های درمان آن ها آشنا می شوید. با سومیتا همراه باشید؛
مقایسه لخته های خون پریود طبیعی و غیر طبیعی
اگر لخته ها خونی کوچک باشند – کوچکتر از یک چهارم – و فقط گاهی اوقات ایجاد شوند، معمولا جای نگرانی ندارند. بر خلاف لخته هایی که در رگ های شما ایجاد می شود، لخته های قاعدگی به خودی خود خطرناک نیستند.
عبور منظم لخته های بزرگ در طول قاعدگی می تواند نشانه یک وضعیت پزشکی باشد که نیاز به بررسی دارد.
لخته های طبیعی ویژگی های زیر را دارند :
- کوچکتر از یک چهارم هستند
- فقط گاهی اوقات، معمولا در ابتدای چرخه قاعدگی شما رخ می دهد
- به رنگ قرمز روشن یا تیره ظاهر می شوند
لخته های غیرطبیعی بزرگ تر از یک چهارم هستند و بیشتر اتفاق می افتند.
اگر خونریزی قاعدگی شدید یا لخته های بزرگتر از یک چهارم دارید به پزشک مراجعه کنید. اگر تامپون یا پد قاعدگی خود را هر دو ساعت یا کمتر تعویض می کنید، خونریزی قاعدگی سنگین در نظر گرفته می شود.
همچنین اگر لخته ها را دفع می کنید و فکر می کنید باردار هستید، باید فورا به دنبال کمک پزشکی باشید. این می تواند نشانه سقط جنین باشد.
علت لخته شدن پریودی چیست؟
دیواره ی رحم اکثر زنان در سنین باروری تقریبا هر 28 تا 35 روز یکبار فرو می ریزد. پوشش داخلی رحم آندومتر نامیده می شود.
آندومتر در طول ماه در پاسخ به استروژن، یک هورمون زنانه رشد می کند و ضخیم می شود. هدف آن کمک به حمایت از تخمک بارور شده است. اگر حاملگی اتفاق نیفتد، سایر رویدادهای هورمونی نشان دهنده ریزش پوشش هستند. این وضعیت قاعدگی نامیده می شود که به عنوان پریودی نیز شناخته می شود.
هنگامی که پوشش رحم ریخته می شود حاوی مواد زیر می شود :
- خون
- محصولات جانبی خون
- مخاط
- بافت
پوشش رحم که ریزش پیدا می کند از طریق دهانه رحم از رحم و بعد از واژن خارج می شود.
پوشش رحم با ریزش دیواره رحم، در انتهای رحم جمع می شود و منتظر می ماند تا دهانه رحم منقبض شود و محتویات آن خارج شود.
برای کمک به تجزیه این خون و بافت غلیظ شده، بدن مواد ضد انعقاد آزاد می کند تا آن ها را نازک کرده و آزادانه تر عبور کنند. با این حال وقتی جریان خون از توانایی بدن برای تولید داروهای ضد انعقاد پیشی می گیرد، لخته های قاعدگی آزاد می شوند.
این تشکیل لخته خون بیشتر در طول روزهای جریان خون سنگین رخ می دهد. برای بسیاری از زنان با جریان طبیعی، روزهای جریان سنگین معمولا در ابتدای پریود اتفاق می افتد و کوتاه مدت هستند. اگر خونریزی قاعدگی 4 تا 5 روز طول بکشد و 2 تا 3 قاشق غذا خوری یا کمتر خون تولید کند، جریان خون طبیعی تلقی می شود.
برای زنان با جریان شدیدتر، خونریزی بیش از حد و تشکیل لخته می تواند طولانی شود. یک سوم از زنان جریان های شدیدی قاعدگی دارند که هر ساعت به یک پد یا تامپون نیاز دارند.
علل اصلی لخته شدن خون پریودی چیست؟
1. انسدادهای رحمی
شرایطی که رحم را بزرگ یا پر می کند می تواند فشار بیشتری بر دیواره رحم وارد کند. که می تواند خونریزی قاعدگی و لخته شدن را افزایش دهد.
انسداد همچنین می تواند در توانایی رحم برای انقباض اختلال ایجاد کند. هنگامی که رحم به درستی منقبض نمی شود، خون می تواند در داخل چاه حفره رحم جمع شده و منعقد شود و به صورت لخته هایی تشکیل شود که بعدا خارج می شوند.
انسداد رحم می تواند ناشی از موارد زیر باشد :
- فیبروم ها
- اندومتریوز
- آدنومیوز
- تومورهای سرطانی
2. فیبروم ها
فیبروم ها معمولا تومورهای غیرسرطانی و عضلانی هستند که در دیواره رحم رشد می کنند. علاوه بر خونریزی شدید قاعدگی، فیبروم ها همچنین می توانند باعث موارد زیر شوند :
- خونریزی قاعدگی نامنظم
- کمر درد
- درد هنگام رابطه جنسی
- یک شکم بیرون زده
- مسائل باروری
تا 80 درصد از زنان تا سن 50 سالگی به فیبروم مبتلا می شوند. علت ناشناخته است اما ژنتیک و هورمون های زنانه استروژن و پروژسترون احتمالا در ایجاد آن ها نقش دارند.
3. اندومتریوز
اندومتریوز وضعیتی است که در آن سلول هایی که شبیه پوشش رحم به نام سلول های آندومتر هستند، در خارج از رحم و به داخل دستگاه تولید مثل رشد می‌کنند. اندومتر می تواند باعث موارد زیر شود :
- دوره های دردناک و گرفتگی
- تهوع، استفراغ و اسهال در حول و حوش پریود شما
- ناراحتی در حین رابطه جنسی
- ناباروری
- درد لگن
- خونریزی غیر طبیعی، که ممکن است شامل لخته خون باشد یا نباشد
علت دقیق اندومتریوز مشخص نیست، اگرچه تصور می شود که وراثت، هورمون ها و جراحی قبلی لگن در این امر نقش دارند.
4. آدنومیوز
آدنومیوز زمانی رخ می دهد که پوشش رحم به دلایل نامعلومی به طرف دیواره رحم رشد کند. و همین باعث بزرگ شدن و ضخیم شدن رحم می شود.
علاوه بر خونریزی طولانی مدت و شدید، این عارضه رایج می تواند باعث شود که رحم دو تا سه برابر اندازه طبیعی خود رشد کند.
5. سرطان
اگرچه نادر است اما تومورهای سرطانی رحم و دهانه رحم می توانند منجر به خونریزی شدید قاعدگی شوند.
6. عدم تعادل هورمونی
به منظور رشد و ضخیم شدن مناسب، پوشش داخلی رحم به تعادل استروژن و پروژسترون وابسته است. اگر یکی از آن ها خیلی زیاد یا خیلی کم باشد، ممکن است خونریزی قاعدگی شدید داشته باشید.
برخی از مواردی که می توانند باعث عدم تعادل هورمونی شوند عبارتند از :
- پیش یائسگی
- یائسگی
- استرس
- افزایش یا کاهش وزن قابل توجه
علامت اصلی عدم تعادل هورمونی، قاعدگی نامنظم است. به عنوان مثال ممکن است قاعدگی شما دیرتر یا طولانی تر از حد معمول باشد یا ممکن است به طور کامل قاعدگی برای مدتی اتفاق نیفتد.
7. سقط جنین
طبق گزارش ها نیمی از بارداری ها به سقط جنین ختم می شوند. بسیاری از این ضایعات بارداری قبل از اینکه یک زن بداند باردار است اتفاق می افتند.
هنگامی که بارداری از دست می رود، می تواند منجر به خونریزی شدید، گرفتگی عضلات و لخته شدن خون شود.
8. بیماری فون ویلبراند
جریان شدید قاعدگی نیز می تواند ناشی از بیماری فون ویلبراند (VWD) باشد. در حالی که بیماری فون ویلبراند نادر است بین 5 تا 24 درصد از زنان با خونریزی شدید قاعدگی مزمن تحت تاثیر آن قرار می گیرند.
بیماری فون ویلبراند ممکن است علت چرخه قاعدگی سنگین شما باشد اگر به طور منظم رخ دهد و پس از یک بریدگی جزئی به راحتی خونریزی کنید یا لثه های شما به راحتی خونریزی کنند. اگر مشکوک هستید که علت خونریزی شدید شما این است به پزشک مراجعه کنید. پزشک باید بتواند به تشخیص شما کمک کند.
عوارض خونریزی شدید همراه با لخته خون در پریودی
اگر به طور منظم لخته های خونی بزرگی در دوران پریودی دارید به پزشک مراجعه کنید. یکی از عوارض عمده خونریزی های شدید قاعدگی، کم خونی فقر آهن است.
کم خونی وضعیتی است که آهن کافی در خون شما برای ساخت گلبول های قرمز سالم وجود نداشته باشد. علائم کم خونی عبارتند از :
- خستگی
- ضعف
- رنگ پریدگی
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
تشخیص خونریزی شدید همراه با لخته خون در پریودی
برای تعیین علت اصلی لخته شدن خون پریودی، پزشک احتمالا از شما در مورد مواردی که بر قاعدگی تاثیر می گذارد سوال می کند. برای مثال ممکن است بپرسد که آیا قبلا جراحی لگن داشته اید از روش های پیشگیری از بارداری استفاده کرده اید یا تا به حال باردار بوده اید. پزشک همچنین رحم شما را معاینه خواهد کرد.
علاوه بر این پزشک شما ممکن است از آزمایش خون برای بررسی عدم تعادل هورمونی استفاده کند. برای بررسی فیبروم، اندومتریوز یا سایر انسدادها می توان از آزمایش های تصویر برداری مانند ام آی آر یا سونوگرافی استفاده کرد.
درمان خونریزی شدید همراه با لخته خون در پریودی
استفاده از داروهای ضد بارداری هورمونی و سایر داروها
داروهای ضد بارداری هورمونی می توانند رشد دیواره رحم را مهار کنند. یک دستگاه داخل رحمی آزاد کننده پروژستین (IUD) ممکن است جریان خون قاعدگی را تا 90 درصد کاهش دهد و قرص‌های ضد بارداری ممکن است آن را تا 50 درصد کاهش دهند.
داروهای ضد بارداری هورمونی همچنین می توانند در کاهش رشد فیبروم ها و سایر چسبندگی های رحمی مفید باشند.
برای زنانی که نمی توانند یا نمی خواهند از هورمون ها استفاده کنند یک گزینه رایج داروی ترانگزامیک اسید (سیکلوکاپرون یا لیستدا) است که بر لخته شدن خون تاثیر می گذارد.
عمل جراحی
گاهی ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید.
دیلاتاسیون و کورتاژ (D و C) گاهی اوقات به دنبال سقط جنین یا زایمان انجام می شود. اما همچنین می تواند برای تعیین علت زمینه ای خونریزی شدید قاعدگی یا به عنوان درمانی برای شرایط مختلف استفاده شود.
اتساع و کورتاژ شامل گشاد شدن دهانه رحم و خراش دادن پوشش داخلی رحم است. معمولا در یک محیط سرپایی و تحت آرام بخشی انجام می شود. در حالی که این کار خونریزی شدید را درمان نمی کند اما باید چند ماه به شما مهلت دهید زیرا پوشش دوباره ضخیم می شود.
برای زنان مبتلا به رشد رحمی مانند فیبروم که به خوبی به دارو پاسخ نمی دهند، ممکن است جراحی برای برداشتن توده ها ضروری باشد. نوع جراحی به اندازه و محل توده ها بستگی دارد.
اگر رشد بزرگ باشد ممکن است به میومکتومی نیاز داشته باشید که شامل ایجاد یک برش بزرگ در شکم برای دسترسی به رحم است.
اگر رشد کوچک باشد، جراحی لاپاراسکوپی امکان پذیر است. لاپاراسکوپی همچنین از برش هایی در شکم استفاده می کند، اما آن ها کوچکتر هستند و ممکن است زمان بهبودی شما را بهبود بخشند.
برخی از زنان ممکن است تصمیم بگیرند که رحم خود را خارج کنند به این عمل هیسترکتومی می گویند.
در مورد مزایا و معایب همه گزینه های درمانی خود با پزشک خود صحبت کنید.
آیا راه هایی برای کنترل علائم پریودهای سنگین وجود دارد؟
پریود های سنگین می تواند زندگی روزمره شما را تحت تاثیر قرار دهند چون علاوه بر مشکلات جسمی مانند گرفتگی و خستگی، می توانند فعالیت های عادی مانند فعالیت بدنی یا حتی تماشای فیلم را نیز چالش برانگیزتر کنند.
این نکات ممکن است به شما در مدیریت علائم پریودهای سنگین کمک کند :
- از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) بدون نسخه مانند ایبوپروفن در ابتدای پریود و سنگین ترین روزهای پریود خود استفاده کنید. علاوه بر کاهش گرفتگی عضلات، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی ممکن است به کاهش از دست دادن خون از 20 تا 50 درصد کمک کنند. توجه : اگر به بیماری فون ویلبراند مبتلا هستید، باید از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی اجتناب کنید
- در روزهای سنگین پریودی از تامپون و پد استفاده کنید. همچنین می توانید دو پد را با هم استفاده کنید. از تامپون ها و پدهای با جذب بالا استفاده کنید که ممکن است به گرفتن جریان خون و لخته ها کمک کنند
- در شب از یک پد ضد آب یا حتی حوله ای استفاده کنید
- برای پنهان کردن هرگونه نشتی از لباس های تیره رنگ استفاده کنید
- همیشه لوازم پریودی را با خود حمل کنید. در کیف، ماشین یا کشوی میز اداری خود یک جا برای نگهداری این وسایل داشته باشید
- بدانید توالت های عمومی کجا هستند. دانستن اینکه نزدیک ترین توالت کجاست می تواند به شما کمک کند اگر لخته های بزرگ زیادی را پشت سر می‌گذارید، به سرعت به توالت برسید
- یک رژیم غذایی سالم داشته باشید و هیدراته بمانید. خونریزی شدید می تواند بر سلامت جسمانی شما تاثیر بگذارد. مقدار زیادی آب بنوشید و از یک رژیم غذایی متعادل استفاده کنید که شامل غذاهای غنی از آهن مانند کینوا، توفو، گوشت و سبزیجات سبز تیره و برگدار است
چشم انداز
لخته شدن خون قاعدگی بخشی طبیعی از زندگی باروری زنان است. در حالی که ممکن است نگران کننده به نظر برسند، لخته های کوچک طبیعی و رایج هستند. حتی لخته های بزرگتر از یک چهارم قابل توجه نیستند مگر اینکه به طور منظم اتفاق بیفتند.
اگر به طور منظم لخته های بزرگ را دفع می کنید، درمان های موثر بسیاری وجود دارد که پزشک ممکن است برای کمک به کنترل خونریزی شدید و کاهش لخته ها توصیه کند.
منبع : healthline
