مخاط دهانه رحم یا ترشحات دهانه رحم (به انگلیسی : Cervical Mucus) یک ترشح مایع یا ژل مانند از دهانه رحم است. در طول چرخه قاعدگی نوسان سطح هورمون باعث تغییر مقدار و ضخامت مخاط دهانه رحم می شود. هورمون ها غدد دهانه رحم را برای تولید مخاط تحریک می کنند.
چه برای بارداری تلاش می کنید و از روش های پیشگیری از بارداری استفاده می کنید، ردیابی مخاط دهانه رحم می تواند به پیش بینی تخمک گذاری کمک کند. این به عنوان روشی برای آگاهی از باروری یا نظارت بر دهانه رحم شناخته می شود.
در ادامه این مقاله با علل تغییرات ترشحات یا مخاط دهانه رحم آشنا می شوید. با سومیتا همراه باشید؛
علل تغییر مخاط دهانه رحم
عوامل مختلفی می توانند باعث تغییر مخاط دهانه رحم شما شوند که عبارتند از :
- چرخه قاعدگی : مخاط دهانه رحم شما می تواند در هر مرحله از چرخه شما تغییر کند. بلافاصله قبل و در حین تخمک گذاری مخاط به طور معمول شفاف، کشدار و لزج است. پس از تخمک گذاری، رقیق تر شده و چسبناک تر و چسبنده می شود. همچنین ممکن است چند روز بدون ترشحات را تجربه کنید
- بارداری : بلافاصله پس از لقاح مخاط شما می تواند غلیظ و چسبناک شود. با پیشرفت بارداری مقدار مخاط ممکن است افزایش یابد و سفید یا زرد شود. در اواخر بارداری مخاط می تواند غلیظ شود و دارای رگه های صورتی باشد. این ممکن است نشانه شروع زایمان باشد
- برخی از روش های کنترل بارداری : روش های هورمونی کنترل بارداری معمولا مخاط دهانه رحم را غلیظ می کند تا ورود اسپرم به رحم و بارور شدن تخمک را دشوار کند
- عفونت ها : عفونت های باکتریایی، مخمری و مقاربتی می توانند باعث تغییر رنگ یا بوی مخاط شما شوند
- عوامل دیگر : برخی داروها، محصولات بهداشتی زنانه، دوش واژینال، شیردهی، داشتن رابطه جنسی یا انجام معاینه لگنی که در آن از روانکاری استفاده می شود نیز ممکن است بر ظاهر مخاط دهانه رحم شما تاثیر بگذارد
مراحل مخاط دهانه رحم
مقدار، رنگ و قوام مخاط دهانه رحم در طول هر سیکل قاعدگی برای همه افراد متفاوت است. در اینجا چند راه وجود دارد که مخاط دهانه رحم می تواند در طول چرخه شما تغییر کند :
- در طول دوره پریود : خون مخاط را می پوشاند بنابراین احتمالا متوجه آن نخواهید شد
- پس از پریود : بلافاصله پس از پریود ممکن است روزهای خشکی داشته باشید که ممکن است متوجه ترشحات نشوید
- قبل از تخمک گذاری : بدن شما قبل از اینکه تخمک آزاد کند (تخمک گذاری) مخاط تولید می کند. مخاط ممکن است زرد، سفید یا کدر باشد و قوام آن ممکن است چسبناک یا کشدار باشد
- بلافاصله قبل از تخمک گذاری : درست قبل از تخمک گذاری سطح استروژن افزایش می یابد. مخاط شما ممکن است شفاف تر، کشسان تر، آبکی و لزج تر باشد. می تواند شبیه سفیده تخم مرغ باشد
- در طول تخمک گذاری : مخاط شفاف و کشدار در طول تخمک گذاری باقی می ماند زیرا بافت و pH آن برای اسپرم محافظت می کند. اگر می خواهید باردار شوید در طول 5 تا 6 روز منتهی به روز تخمک گذاری و از جمله آن رابطه جنسی داشته باشید
- بعد از تخمک گذاری : ترشحات بعد از تخمک گذاری کمتر خواهد بود. مخاط ممکن است غلیظ تر، کدر یا چسبنده باشد. برخی افراد پس از تخمک گذاری روزهای خشکی را تجربه می کنند
مخاط دهانه رحم پس از لقاح
تغییرات مخاط دهانه رحم می تواند نشانه اولیه بارداری باشد. پس از لانه گزینی (زمانی که تخمک بارور شده به رحم شما می چسبد)، موکوس شفاف، غلیظ و چسبناک است.
برخی از افراد خونریزی لانه گزینی یا لکه بینی را تجربه می کنند که می تواند 6 تا 12 روز پس از لقاح رخ دهد. این خونریزی معمولا رنگ روشن تری نسبت به خون قاعدگی دارد.
ممکن است قبل از مثبت شدن تست بارداری متوجه این تغییرات شوید.
مخاط دهانه رحم در اوایل بارداری
در هفته های اول بارداری، رنگ و قوام مخاط دهانه رحم شما می تواند تغییر کند. ممکن است متوجه مخاط سفید یا زرد چسبنده ای شوید که به عنوان لکوره شناخته می شود. همانطور که بارداری شما پیشرفت می کند، ترشحات واژن ممکن است همچنان تغییر کند.
آیا پیشگیری از بارداری بر مخاط دهانه رحم تاثیر می گذارد؟
قرص های ضد بارداری و دستگاه های هورمونی داخل رحمی (IUD) مخاط دهانه رحم را غلیظ می کنند تا اسپرم نتواند به تخمک برسد. اگر از یکی از این روش ها استفاده می کنید، مخاط دهانه رحم شما ممکن است قوام متفاوتی داشته باشد.
مخاط دهانه رحم چگونه باید باشد؟
بهترین راه برای احساس قوام مخاط دهانه رحم، مالیدن آن بین شست و انگشت اشاره است. در اینجا نحوه احساس مخاط دهانه رحم در طول چرخه شما آمده است :
- قبل از تخمک گذاری : چسبنده یا چسبناک
- بلافاصله قبل و در حین تخمک گذاری : لزج و کشدار مانند سفیده تخم مرغ خام
- بعد از تخمک گذاری : غلیظ تر و چسبناک تر
بررسی مخاط دهانه رحم
چند راه برای بررسی تغییرات مخاط دهانه رحم وجود دارد. قبل و بعد از انجام هر یک از روش های زیر حتما دست های خود را بشویید :
- به صورت دستی : یک یا دو انگشت تمیز را در واژن خود در نزدیکی دهانه رحم قرار دهید. انگشت خود را بردارید و رنگ و بافت مخاط را یادداشت کنید
- با دستمال توالت : قبل از استفاده از دستشویی، دهانه واژن خود را با دستمال توالت سفید پاک کنید. به رنگ و قوام مخاط روی بافت توجه کنید
- با بررسی لباس زیر یا آستر شورت : به دنبال تغییراتی در ترشحات روی لباس زیر یا آستر شورت خود باشید. این روش می تواند کمتر از سایر روش ها قابل اعتماد باشد زیرا رنگ لباس زیر شما و مدت زمانی که ترشح وجود داشته است می تواند تغییر کند
روش مخاط دهانه رحم چیست؟
روش مخاط دهانه رحم نوعی تنظیم خانواده طبیعی است.
ایده اصلی پشت این روش این است : اگر امیدوارید باردار شوید، می توانید تغییرات مخاط دهانه رحم را برای پیش بینی زمان تخمک گذاری ردیابی کنید. ردیابی مخاط دهانه رحم روزانه برای چندین دوره می تواند به شما در تشخیص بهتر الگوها کمک کند.
برای افزایش شانس بارداری، سعی کنید هر روز یا یک روز در میان به محض اینکه متوجه شدید که مخاط دهانه رحم رقیق تر، آبکی تر و لزج تر می شود رابطه جنسی داشته باشید. این روش برای پیش بینی تخمک گذاری در صورتی که سیکل های قاعدگی ماهانه منظم داشته باشید موثرتر است.
اگر چرخه های شما نامنظم و طولانی است این روش ممکن است برای شما کارساز نباشد و باید با پزشک خود صحبت کنید.
برای بهترین شانس بارداری از یک برنامه یا تقویم برای ثبت روزهایی که احتمال تخمک گذاری شما بیشتر است استفاده کنید. سپس برای داشتن رابطه جنسی در طول این دوره برنامه ریزی کنید.
اگر از بارداری پیشگیری می کنید
اگر می خواهید از بارداری پیشگیری کنید، از اولین باری که مخاط دهانه رحم را مشاهده کردید از آمیزش خودداری کنید. روش مخاط دهانه رحم نرخ شکست بالایی در جلوگیری از بارداری دارد. در مقایسه با سایر اشکال پیشگیری از بارداری، روشی غیرقابل اعتماد در نظر گرفته می شود.
استفاده از یک روش جایگزین یا اضافی برای پیشگیری از بارداری مانند رابطه جنسی امن یا پیشگیری از بارداری هورمونی را در نظر بگیرید.
راه های دیگر برای ردیابی تخمک گذاری
درجه حرارت بدن
دمای پایه بدن شما (دمای بدن در هنگام استراحت) پس از تخمک گذاری بین 0.28 تا 0.55 درجه سانتی گراد افزایش می یابد. هنگامی که دمای پایه بدن خود را ردیابی می کنید، مطمئن شوید که دمای بدن خود را اول صبح که از خواب بیدار می شوید، در طول چرخه خود اندازه بگیرید.
اگر در حال تخمک گذاری هستید باید متوجه افزایش نمودار دمای پایه بدن خود شوید. در حالی که این روش می تواند در تعیین تخمک گذاری مفید باشد اما می تواند غیر قابل اعتماد و نادرست باشد.
نمی توان از آن برای پیش بینی تخمک گذاری در زمان واقعی استفاده کرد. تخمک گذاری را پس از وقوع آن تشخیص می دهد.
اگر می خواهید باردار شوید از نمودار دمای پایه بدن خود برای تخمین روز تخمک گذاری خود استفاده کنید. سپس 5 تا 6 روز قبل و در روز تخمک گذاری رابطه جنسی داشته باشید.
استفاده از این روش در کنار روش مخاط دهانه رحم می تواند شانس شما را برای پیش بینی موفقیت آمیز تخمک گذاری افزایش دهد.
تقویم
تقویم آنلاین رایگان تخمک گذاری می تواند به شما در پیش بینی روزهای تخمک گذاری کمک کند. شما باید تاریخ شروع آخرین قاعدگی و میانگین تعداد روزهای چرخه خود را وارد کنید.
تست باروری
پزشک می تواند آزمایش ها و معاینه فیزیکی را برای بررسی تخمک گذاری و اطمینان از اینکه سطح هورمون شما معمولی است انجام دهد.
اگر بعد از یک سال تلاش برای باردار شدن مشکل دارید یا اگر بالای 35 سال سن دارید بعد از شش ماه به پزشک مراجعه کنید.
شما همچنین می توانید تخمک گذاری را در خانه با استفاده از یک پیش بینی تخمک گذاری دیجیتال یا نوارهای تست تخمک گذاری ردیابی کنید. مشابه تست بارداری، تست تخمک گذاری نیز نیاز دارد که در انتهای نوار تست یا داخل فنجانی که نوار را در آن قرار می دهید ادرار کنید.
این آزمایش ها افزایش هورمون لوتئینی (LH) را بررسی می کنند تا بارورترین روزهای شما را پیش بینی کنند. افزایش هورمون لوتئینی باعث تخمک گذاری می شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در مورد هر گونه ترشح غیرمعمول واژن به پزشک بگویید زیرا می تواند نشانه عفونت باشد :
- مخاط زرد، سبز یا خاکستری
- خارش یا سوزش
- بوها
- قرمزی یا تورم
اگر خارج از دوره قاعدگی خود خونریزی دارید و فکر نمی کنید باردار هستید با پزشک صحبت کنید.
خلاصه
ترشحات مخاطی دهانه رحم بخشی معمولی از چرخه قاعدگی است. اگر متوجه مخاط دهانه رحم با رنگ غیر معمول یا بوی بد یا خارش یا قرمزی شدید با پزشک مشورت کنید.
ردیابی مخاط دهانه رحم می تواند یک راه موثر برای پیش بینی تخمک گذاری باشد. قبل از اقدام به بارداری مخاط خود را حداقل برای یک دوره پریود دنبال کنید. اگر می خواهید از بارداری جلوگیری کنید، از یک روش کنترل بارداری استفاده کنید.
منبع : healthline
