خواص فونیو برای سلامتی بدن چیست؟

فونیو (به انگلیسی : Fonio) یک غلات باستانی آفریقایی است که قدیمی‌ترین غلات کشت شده در این قاره به حساب می‌آید.

این گیاه بومی غرب آفریقاست و بیشتر در مناطق کوهستانی کشورهایی مانند بورکینافاسو، گینه، سنگال، مالی و نیجریه مورد استفاده قرار می گیرد.

نام‌های دیگر فونیو شامل آچا، ایبورورا و برنج گرسنه است.

در ادامه این مقاله به بررسی فواید درمانی فونیو برای سلامتی بدن و همچنین روش های استفاده از آن در رژیم غذایی می پردازیم. با سومیتا همراه باشید؛

اهمیت فرهنگی فونیو

در برخی از مناطق غرب آفریقا، فونیو دارای اهمیت اجتماعی و فرهنگی است.

در سنگال، بورکینافاسو، مالی و توگو فونیو به طور سنتی برای روسا و خانواده های سلطنتی در نظر گرفته می شد و در ماه مبارک رمضان یا در جشن هایی مانند عروسی و غسل تعمید از آن لذت می بردند.

در برخی از مناطق توگو، فونیو برای جلوگیری از لخته شدن خون پس از زایمان و تحریک تولید شیر در افراد شیرده استفاده می شود.

به عنوان یک غذای اصلی نقش حیاتی در تضمین امنیت غذایی ایفا می کند به ویژه در دوره پس از برداشت که غذا کمیاب است. می توان آن را ظرف 6 تا 8 هفته برداشت کرد و به خوبی بدون خطر هجوم آفات ذخیره می شود.

فونیو در شرایط خشکسالی و در خاک های فقیر بدون نیاز به کود یا وسایل دیگر به خوبی رشد می کند.

گونه ی زراعی نادیده گرفته شده و کم استفاده

علیرغم میراث فرهنگی غنی و مشخصات مواد مغذی، فونیو به عنوان یکی از گونه های زراعی نادیده گرفته شده و کم استفاده (NUCS) در نظر گرفته می شود.

گونه های زراعی نادیده گرفته شده و کم استفاده که گاهی اوقات به عنوان محصولات از دست رفته، محصولات جزئی یا محصولات یتیم شناخته می شوند به طور کامل مورد تحقیق قرار نگرفته اند، به طور ضعیفی مورد استفاده قرار می گیرند و عمدتا توسط مزارع خرده پا رشد می کنند.

با این حال این جریان در حال تغییر است. امروزه فونیو به عنوان یک محصول اولویت دار برای غرب آفریقا ذکر شده است. با توجه به خواص تغذیه ای و زیست محیطی آن و همچنین پتانسیل آن برای تنوع بخشیدن به رژیم غذایی می توان آن را در راهروها و فروشگاه های مواد غذایی تخصصی در سراسر جهان یافت.

علاوه بر این فونیو به منبع درآمد مهمی برای کشاورزان در غرب آفریقا تبدیل شده است.

آیا فونیو انواع مختلفی دارد؟

فونیو به دو نوع اصلی تقسیم می شود :

Digitaria iburua : این دانه سفید سنبلچه های سیاه یا قهوه ای دارد و عمدتا در بخش هایی از نیجریه، توگو و بنین رشد می کند
Digitaria exilis : این دانه سفید از سنگال تا چاد و همچنین در مرکز نیجریه رشد می کند. معمولا از بین این دو نوع خورده می شود و در خارج از آفریقا به راحتی در دسترس است

فواید و مزایای فونیو برای سلامتی بدن

1. سرشار مواد مغذی است

علاوه بر اینکه به طور طبیعی کلسترول، سدیم و چربی پایینی دارد 1/4 فنجان (45 گرم) فونیو خشک – تقریبا 1/2 فنجان پخته شده – مواد مغذی زیر را فراهم می کند :

کالری : 170
پروتئین : 2 گرم
چربی : 0.5 گرم
کربوهیدرات : 39 گرم
فیبر : 4 درصد مقدار مورد نیاز روزانه
آهن : 4 درصد مقدار مورد نیاز روزانه

فونیو منبع خوبی از ویتامین های گروه B از جمله تیامین، ریبوفلاوین و نیاسین است که برای رشد، نمو و عملکرد سلول ها و همچنین تولید انرژی ضروری هستند.

فونیو دارای بالاترین میزان کلسیم در بین غلات را دارد. این ممکن است برای کسانی که لبنیات مصرف نمی کنند مانند گیاهخواران یا افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز انتخاب خوبی باشد.

فونیو همچنین آهن، مس، روی و منیزیم را تامین می کند.

آهن و مس به تشکیل گلبول های قرمز، بافت همبند و سلول های خونی کمک می کنند در حالی که روی در عملکرد ایمنی، سنتز پروتئین و رشد و تقسیم سلولی نقش دارد. منیزیم به واکنش‌ های بیوشیمیایی متعدد کمک می‌کند و برای تولید انرژی مورد نیاز است.

اگرچه فونیو بیش از 5000 سال است که وجود داشته است تحقیقات علمی در مورد این دانه وجود ندارد.

برخی از مطالعات نشان می دهد که آب و هوا، شرایط خاک و شیوه های کشاورزی ممکن است بر محتوای مواد مغذی غذاهای گیاهی خاص در سراسر آفریقا تاثیر بگذارد.

2. منبع عالی از آمینو اسیدهای گیاهی است

فونیو مکمل خوبی برای رژیم غذایی افرادی است که به اندازه کافی غذاهای حیوانی یا پروتئینی مصرف نمی کنند.

اگرچه ترکیب پروتئین آن با برنج سفید قابل مقایسه است، فونیو حاوی مقدار قابل توجهی از اسیدهای آمینه گوگرددار متیونین و سیستئین است. هر دوی این اسیدهای آمینه در غلاتی مانند ذرت، گندم، برنج، سورگوم و جو کم هستند.

به عنوان یک اسید آمینه ضروری متیونین باید از طریق غذا به دست آید زیرا بدن شما نمی تواند آن را بسازد. این اسید آمینه در خاصیت ارتجاعی پوست، رشد مو، سلامت ناخن ها و رشد و ترمیم بافت های بدن نقش دارد.

سیستئین یک اسید آمینه غیر ضروری است که برای سنتز پروتئین و سم زدایی ضروری است. همچنین در تشکیل اسید آمینه تائورین نقش دارد.

به استثنای لیزین، یک وعده معمولی فونیو ممکن است حدود 10 درصد از نیاز روزانه یک بزرگسال به اسید آمینه های ضروری را برآورده کند.

3. یک غلات کامل است

فونیو به طور کامل خورده می شود و بنابراین به عنوان یک غلات کامل در نظر گرفته می شود.

غلات کامل ممکن است به مدیریت وزن و سلامت روده کمک کند. آن ها همچنین با مزایای سلامتی فراوانی از جمله کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2، بیماری قلبی و سرطان روده بزرگ، پانکراس و معده مرتبط هستند.

بر خلاف غلات تصفیه شده که در آن ها جوانه و سبوس در طی فرآوری حذف می شوند، غلات کامل شامل هر سه قسمت هسته – سبوس، آندوسپرم و جوانه می شوند.

با توجه به شورای غلات کامل – یک گروه غیرانتفاعی حمایت از مصرف کنندگان حدود 25 درصد از پروتئین غلات با حذف سبوس و جوانه از بین می رود. از دست دادن مواد مغذی در بسیاری از مواد مغذی مهم دیگر نیز رخ می دهد.

وزارت کشاورزی ایالات متحده (USDA) توصیه می کند که غلات کامل نیمی از غلات مصرفی روزانه شما را تشکیل دهند. گنجاندن 1/4 فنجان (45 گرم) فونیو خشک در رژیم غذایی می تواند به شما در رسیدن به این هدف کمک کند.

4. بدون گلوتن است

فونیو به طور طبیعی بدون گلوتن است. بنابراین برای افراد مبتلا به حساسیت به گلوتن یا بیماری سلیاک بی خطر است.

افراد حساس به گلوتن ممکن است هنگام خوردن غذاهای حاوی گلوتن (گروهی از پروتئین‌ های موجود در گندم، جو و چاودار) احساس ناراحتی و خستگی در شکم کنند.

در میان مبتلایان به بیماری سلیاک، گلوتن همان علائم حساسیت به گلوتن را نشان می دهد اما به روده کوچک نیز آسیب می رساند.

5. ممکن است به مدیریت قند خون کمک کند

فونیو حاوی نشاسته مقاوم است که در برابر هضم و جذب در روده کوچک شما مقاومت می کند.

نشاسته های مقاوم فواید بسیاری برای سلامتی دارند و ممکن است در افزایش حساسیت به انسولین و کاهش سطح قند خون نقش داشته باشند.

علاوه بر این، این دانه دارای شاخص گلیسمی (GI) پایینی است به این معنی که به سرعت سطح قند خون شما را افزایش نمی دهد. به همین دلیل ممکن است به افراد مبتلا به دیابت کمک کند قند خون خود را مدیریت کنند.

روش های استفاده از فونیو در رژیم غذایی

فونیو بسیار متنوع است. وقتی پخته می شود طعمی خاکی دارد که طعم غذاهایی که با آن ها تهیه می شود را به راحتی جذب می کند.

در غرب آفریقا فونیو به طور سنتی به عنوان کوسکوس پخته می شود، به صورت فرنی درست می شود و در نوشیدنی های محلی گنجانده می شود. مانند سایر غلات می توان آن را به آرد تبدیل کرد و در محصولات پخته شده مانند نان، کلوچه و کیک استفاده کرد.

در آشپزخانه درست کردن آن به قدری سریع و ساده است که مردم بامبارای مالی می گویند که فونیو هرگز آشپز را شرمنده نمی کند.

در اینجا چند ایده برای دستور پخت وجود دارد :

فونیو را جایگزین هر غلاتی از جمله برنج، کوسکوس، ارزن، سورگوم، کینوا و جو کنید
از آن در فرنی به همان روشی که از جو استفاده می کنید استفاده کنید
آن را به سوپ و خورش اضافه کنید
آن را در سالاد استفاده کنید
از آرد فونیو در محصولات پخته شده مانند نان، کوکی ها، کیک ها و بارها استفاده کنید