گیاه استویا (نام علمی : Stevia rebaudiana) که به آن شیرین برگ نیز گفته می شود گیاهی است از خانواده داوودی و زیرخانواده کاسنی واریان.
تفاوت زیادی بین استویایی که در فروشگاه های مواد غذایی خریداری می کنید و استویایی که ممکن است در خانه رشد دهید وجود دارد.
محصولات استویا که در قفسه های فروشگاه های مواد غذایی یافت می شوند حاوی برگ کامل استویا نیستند. آن ها از عصاره برگ استویا بسیار تصفیه شده به نام ربادیوساید آ (Reb-A) تهیه شده اند.
در حقیقت بسیاری از محصولات استویا، استویای بسیار کمی در خود دارند. ربادیوساید آ حدود 200 برابر شیرین تر از قند است.
شیرین کننده های ساخته شده با ربادیوساید آ شیرین کننده های جدید محسوب می شوند زیرا با شیرین کننده های مختلف مانند اریتریتول (الکل قندی) و دکستروز (گلوکز) ترکیب می شوند.
برخی از مارک های استویا حاوی طعم های طبیعی نیز هستند. سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) در صورتی که مواد تشکیل دهنده مربوطه فاقد رنگ، طعم دهنده مصنوعی یا مواد مصنوعی نباشند، با استفاده از اصطلاح طعم دهنده های طبیعی مخالفت نمی کند.
هنوز هم، موادی که به عنوان طعم دهنده ی طبیعی شناخته می شوند ممکن است به شدت پردازش شوند. بسیاری معتقدند که این بدان معناست که هیچ چیز طبیعی در مورد آن ها وجود ندارد.
می توانید گیاهان استویا را در خانه پرورش دهید و از برگ آن برای شیرین کردن غذاها و نوشیدنی ها استفاده کنید.
شیرین کننده های ربادیوساید آ به صورت مایع، پودر و دانه های ریز در دسترس هستند. در این مقاله استویا در واقع به محصولات ربادیوساید آ یا Reb-A اشاره دارد.
در ادامه این مقاله به بررسی همه ی فواید استویا برای سلامتی بدن و همچنین نحوه مصرف و عوارض و مضرات آن می پردازیم. با سومیتا همراه باشید؛
فواید و مزایای استویا برای سلامتی بدن
استویا یک شیرین کننده غیر مغذی است، این بدان معنی است که تقریبا هیچ کالری ندارد. اگر می خواهید وزن خود را کاهش دهید، این جنبه می تواند جذاب باشد.
با این حال تا به امروز تحقیقات در این زمینه بی نتیجه هستند. تاثیر شیرین کننده غیر مغذی بر سلامت فرد ممکن است به میزان مصرف و همچنین زمان مصرف آن بستگی داشته باشد.
اگر به دیابت مبتلا هستید، استویا ممکن است به شما در کنترل سطح قند خون کمک کند.
یک مطالعه معتبر در سال 2010 بر روی 19 شرکت کننده سالم و لاغر و 12 شرکت کننده چاق نشان داد که استویا به میزان قابل توجهی سطح انسولین و گلوکز را کاهش می دهد. همچنین شرکت کنندگان در مطالعه، علی رغم دریافت کالری کمتر از مصرف غذا راضی و سیر بودند.
با این حال یک محدودیت قابل توجه در این مطالعه این است که این کار در یک محیط آزمایشگاهی انجام شده است نه در یک زندگی واقعی و در محیط طبیعی.
طبق یک مطالعه در سال 2009، پودر برگ استویا ممکن است به مدیریت کلسترول خون کمک کند. شرکت کنندگان در مطالعه به مدت یک ماه روزانه 20 میلی لیتر عصاره استویا مصرف کردند.
این مطالعه نشان داد که استویا کلسترول کل، کلسترول بد خون یا LDL و تری گلیسیرید را کاهش می دهد و هیچ عارضه جانبی منفی ندارد. همچنین باعث افزایش کلسترول خوب خون یا HDL می شود.
مشخص نیست که آیا استفاده از گیاه استویا در مقادیر کم نیز همین تاثیر را دارد یا نه.
عوارض و مضرات استویا
گفته می شود که استویای گلیکوزیده شده مانند Reb-A به طور کلی بی خطر است. به دلیل کمبود اطلاعات ایمنی، گیاه استویای کامل یا عصاره استویا خام را برای استفاده در غذاها و نوشیدنی ها تایید نشده اند.
این نگرانی وجود دارد که گیاه خام استویا ممکن است به کلیه ها، سیستم تولید مثل و سیستم قلبی عروقی شما آسیب برساند. همچنین ممکن است فشار خون را خیلی پایین بیاورد یا با داروهایی که قند خون را کاهش می دهند تداخل داشته باشد.
اگرچه استویا برای افراد دیابتی بی خطر تلقی می شود اما مارک های حاوی دکستروز یا مالتودکسترین باید با احتیاط استفاده شوند.
دکستروز گلوکز است و مالتودکسترین نشاسته. این مواد مقدار کمی کربوهیدرات و کالری اضافه دارند، الکل های قندی نیز ممکن است مقدار کربوهیدرات را کمی افزایش دهند.
اگر از استویا استفاده می کنید، ممکن است بر روی قند خون تاثیری نداشته باشد اما اگر در طول روز از آن استفاده کنید، کربوهیدرات ها بر روی هم اضافه شده و تاثیر منفی دارند.
یک مطالعه در سال 2019 ارتباط احتمالی بین شیرین کننده های غیر مغذی از جمله استویا و اختلال در فلور مفید روده را گزارش کرد. همین مطالعه همچنین نشان داد که شیرین کننده های غیر مغذی ممکن است باعث عدم تحمل گلوکز و اختلالات متابولیکی شوند.
مانند اکثر شیرین کننده های غیر مغذی، مهم ترین عیب آن ها طعم و مزه است. استویا طعمی ملایم و شیرین اما کمی هم تلخ دارد.
در برخی افراد محصولات استویا که با الکل های قندی ساخته می شوند ممکن است مشکلات گوارشی مانند نفخ و اسهال ایجاد کنند.
آیا استفاده از استویا در دوران بارداری بی خطر است؟
استویای ربادیوساید آ یا Reb-A در حد متوسط در دوران بارداری بی خطر است. اگر به الکل های قندی حساس هستید، مارکی انتخاب کنید که حاوی اریتریتول نباشد.
استفاده از استویای کامل و عصاره استویا خام در دوران بارداری توصیه نمی شود..
شاید عجیب به نظر برسد که یک محصول کاملا تصفیه شده ایمن تر از یک محصول طبیعی محسوب شود. اما Reb-A از نظر ایمنی در دوران بارداری ارزیابی شده است اما استویای کامل نه.
در حال حاضر، شواهد کافی وجود ندارد که استفاده از استویای کامل یا عصاره خام استویا در دوران بارداری ایمن باشد.
آیا ارتباطی بین استویا و سرطان وجود دارد؟
برخی شواهد نشان می دهد که استویا می تواند به مبارزه یا جلوگیری از برخی از انواع سرطان کمک کند.
طبق یک مطالعه در سال 2012، گلیکوزیدی به نام استویوزید که در گیاه استویا یافت می شود به افزایش مرگ سلول های سرطانی به خصوص سرطان پستان در انسان کمک می کند.
استویوزید همچنین ممکن است به کاهش برخی از مسیرهای میتوکندری که به رشد سرطان منجر می شوند، کمک کند.
مطالعه ای در سال 2013 از این یافته ها پشتیبانی می کند. این مطالعه نشان داد که بسیاری از مشتقات استویا برای سلول های سرطان خون، ریه، معده و پستان سمی هستند.
نحوه استفاده از استویا به عنوان جایگزین قند
از استویا ممکن است به جای قند در غذاها و نوشیدنی های مورد علاقه شما استفاده شود. یک پیمانه پودر استویا برابر است با حدود یک قاشق چای خوری قند.
روش های خوشمزه استفاده از استویا عبارتند از :
- در قهوه یا چای
- در لیموناد خانگی
- پتشیدن آن روی غلات سرد یا گرم
- در یک اسموتی
- روی ماست شیرین نشده
برخی از مارک های استویا را به صورت خام برای تهیه نوشیدنی های شیرین و سس ها استفاده می کنند. می توانید از این نوع استویا برای تهیه کیک ها و کلوچه ها استفاده کنید، استویای خام را با نیمی از مقدار کل قند موجود در دستور العمل خود جایگزین کنید.
خلاصه
محصولات استویا که با نام ربادیوساید آ یا Reb-A شناخته شده اند حتی برای افرادی که باردار هستند یا دیابت دارند بی خطر محسوب می شوند.
این محصولات بندرت عوارض جانبی ایجاد می کنند. با این حال، تحقیقات بیشتری باید انجام شود تا شواهد قطعی در مورد مدیریت وزن، دیابت و سایر موارد بهداشتی ارائه دهند.
به یاد داشته باشید که استویا بسیار شیرین تر از قند است بنابراین نیازی به استفاده زیاد نخواهید داشت.
گیاه استویا را می توانید برای مصارف خانگی پرورش دهید. با وجود کمبود تحقیقات، بسیاری از مردم ادعا می کنند که گیاه استویای کامل جایگزینی ایمن برای انواع استویای تصفیه شده یا قند می باشد.
اضافه کردن برگ استویای خام به یک فنجان چای ضرری ندارد اما اگر باردار هستید نباید از آن استفاده کنید.
تا زمانی که تحقیقات مشخص نکند که استویای تصفیه نشده برای همه افراد بی خطر است، قبل از استفاده منظم از آن با پزشک خود مشورت کنید به خصوص اگر بیماری پزشکی جدی مانند دیابت، بیماری قلبی یا فشار خون بالا دارید.
منبع : healthline
