عسل مانوکا (به انگلیسی : Manuka Honey) نوعی عسل بومی نیوزلند است.
این عسل توسط زنبورهایی تولید می شود که گل لپتسپرمم اسکپاریوم را گرده افشانی می کنند، این گل معمولا به عنوان مانوکا شناخته می شود.
خواص ضد باکتریایی عسل مانوکا چیزی است که آن را از عسل سنتی متمایز می کند. متیل گلیوکسال ماده فعال آن است و احتمالا مسئول این اثرات ضد باکتریایی می باشد.
علاوه بر این عسل مانوکا دارای خواص ضد ویروسی، ضد التهابی و آنتی اکسیدانی است. در واقع عسل مانوکا به طور سنتی برای بهبود زخم، تسکین گلودرد، جلوگیری از پوسیدگی دندان و بهبود مشکلات گوارشی استفاده می شود.
در ادامه این مقاله با خواص دارویی و درمانی عسل مانوکا برای سلامتی بدن و همچنین عوارض و مضرات آن آشنا می شوید. با سومیتا همراه باشید؛
فواید و مزایای عسل مانوکا برای سلامتی بدن
1. به بهبود زخم کمک می کند
از زمان های قدیم عسل برای درمان زخم ها، سوختگی ها و کورک ها استفاده شده است.
در سال 2007 استفاده از عسل مانوکا توسط FDA به عنوان گزینه ای برای درمان زخم تایید شد.
عسل دارای خواص ضد باکتریایی و آنتی اکسیدانی است، همه اینها به حفظ رطوبت زخم و سد محافظی که از عفونت میکروبی در زخم جلوگیری می کند کمک می کنند.
مطالعات متعدد نشان داده اند که عسل مانوکا می تواند بهبود زخم، تقویت بازسازی بافت و حتی کاهش درد در بیمارانی که از سوختگی رنج می برند را بهبود بخشد.
به عنوان مثال یک مطالعه دو هفته ای اثرات استفاده از پانسمان عسل مانوکا را بر روی 40 نفر با زخم هایی که درمان نمی شدند بررسی کرد.
نتایج نشان داد که 88 درصد زخم ها از نظر اندازه کاهش یافتند. علاوه بر این عسل مانوکا به ایجاد یک محیط اسیدی کمک کرد که به بهبود زخم کمک می کند.
همچنین عسل مانوکا ممکن است به بهبود زخم های دیابتی کمک کند.
یک مطالعه در عربستان سعودی نشان داد که پانسمان زخم با عسل مانوکا، زمانی که در ترکیب با درمان زخم مرسوم استفاده می شود، زخم های دیابتی را موثرتر از درمان معمولی به تنهایی بهبود می بخشد.
علاوه بر این یک مطالعه یونانی نشان داد که پانسمان زخم با عسل مانوکا زمان بهبودی را کاهش داده و زخم ها را در بیماران مبتلا به زخم پای دیابتی ضدعفونی می کند.
مطالعه دیگری اثربخشی عسل مانوکا را در بهبود زخم های پلک پس از جراحی مشاهده کرد. محققان متوجه شدند که تمام زخم های پلک که با عسل مانوکا یا وازلین درمان شده اند، به خوبی بهبود یافته اند.
با این حال بیماران گزارش کردند که جای زخم درمان شده با عسل مانوکا در مقایسه با جای زخم درمان شده با وازلین، سفت تر و به طور قابل توجهی کمتر دردناک است.
در نهایت عسل مانوکا در درمان عفونت زخم ناشی از سویه های مقاوم به آنتی بیوتیک مانند استافیلوکوکوس اورئوس (MRSA) موثر است.
از این رو استفاده موضعی منظم از عسل مانوکا روی زخم‌ها و عفونت‌ها ممکن است به جلوگیری از MRSA کمک کند.
2. به سلامت دهان و دندان کمک می کند
بر اساس مرکز کنترل و پیشگیری بیماری، تقریبا 50 درصد از آمریکایی ها به نوعی بیماری پریودنتال مبتلا هستند.
برای جلوگیری از پوسیدگی دندان و حفظ سلامت لثه ها، مهم است که باکتری های بد دهان را که می توانند باعث تشکیل پلاک شوند، به حداقل برسانید.
همچنین مهم است که باکتری های خوب دهان را که مسئول حفظ سلامت دهان شما هستند کاملا از بین نبرید.
مطالعات نشان داده اند که عسل مانوکا به باکتری های مضر دهان مرتبط با تشکیل پلاک، التهاب لثه و پوسیدگی دندان حمله می کند.
به طور خاص تحقیقات نشان داده است که عسل مانوکا با فعالیت ضد باکتریایی بالا در مهار رشد باکتری های مضر دهان موثر است.
یک مطالعه اثرات جویدن آدامس عسل مانوکا یا مکیدن آب نبات عسل مانوکا را بر کاهش پلاک و التهاب لثه بررسی کرد.
پس از سه وعده غذایی روزانه به شرکت کنندگان گفته شد که آدامس عسل مانوکا را به مدت 10 دقیقه بجوند یا آب نبات آن را بمکند یا آدامس بدون قند بجوند.
گروه آدامس عسل مانوکا در مقایسه با افرادی که آدامس بدون قند می جویدند کاهش قابل توجهی در پلاک و خونریزی لثه نشان دادند.
ایده مصرف عسل برای سلامت دهان و دندان ممکن است غیر منطقی به نظر برسد، زیرا احتمالا به شما گفته شده است که مصرف بیش از حد شیرینی ها می تواند منجر به پوسیدگی شود.
با این حال بر خلاف آب نبات و شکر تصفیه شده، اثرات ضد باکتریایی قوی عسل مانوکا باعث می شود که احتمال ایجاد سوراخ یا پوسیدگی دندان کم شود.
3. باعث تسکین گلو درد می شود
اگر از گلودرد رنج می برید، عسل مانوکا ممکن است به شما کمک کند. خواص ضد ویروسی و ضد باکتریایی آن می تواند التهاب را کاهش داده و به باکتری هایی که باعث درد می شوند حمله کند.
عسل مانوکا نه تنها به باکتری های مضر حمله می کند، بلکه پوشش داخلی گلو را نیز برای تسریع بهبود می پوشاند.
مطالعه اخیر در بیماران تحت درمان شیمی درمانی برای سرطان گردن اثرات مصرف عسل مانوکا را بر روی استرپتوکوک موتانس، نوعی باکتری مسئول گلودرد مشاهده کرد.
جالب توجه است که محققان کاهش قابل توجهی در استرپتوکوک موتانس پس از مصرف عسل مانوکا پیدا کردند.
علاوه بر این عسل مانوکا باکتری های مضر دهان را که باعث ایجاد موکوزیت می شود – یک عارضه جانبی رایج پرتو درمانی و شیمی درمانی – را کاهش می دهد. موکوزیت منجر به التهاب و زخم های دردناک غشاهای مخاطی پوشاننده مری و دستگاه گوارش می شود.
مدتی است که انواع مختلف عسل به عنوان سرکوب کننده های طبیعی سرفه معرفی شده اند. در واقع یک مطالعه نشان داد که عسل به اندازه یک سرکوب کننده معمول سرفه موثر است.
اگرچه عسل مانوکا در این مطالعه استفاده نشد اما احتمالا به همان اندازه در سرکوب سرفه موثر است.
4. به پیشگیری از زخم معده کمک می کند
زخم معده یکی از شایع ترین بیماری هایی است که انسان را تحت تاثیر قرار می دهد. زخم معده، زخمی است که روی پوشش معده ایجاد می شود و باعث درد معده، حالت تهوع و نفخ می شود.
هلیکوباکتر پیلوری یک نوع رایج باکتری است که مسئول اکثر زخم های معده است.
تحقیقات نشان می دهد که عسل مانوکا ممکن است به درمان زخم معده ناشی از هلیکوباکتر پیلوری کمک کند.
به عنوان مثال یک مطالعه لوله آزمایش اثرات آن را بر روی بیوپسی زخم معده ناشی از هلیکوباکتر پیلوری بررسی کرد. نتایج مثبت بود و نشان داد که عسل مانوکا یک عامل ضد باکتری مفید در برابر هلیکوباکتر پیلوری است.
با این حال یک مطالعه کوچک دو هفته ای روی 12 نفر که روزانه 1 قاشق غذاخوری عسل مانوکا را به صورت خوراکی مصرف کردند، نشان داد که این عسل باعث کاهش باکتری هلیکوباکتر پیلوری نمی شود.
بنابراین تحقیقات بیشتری برای ارزیابی کامل توانایی آن در درمان زخم معده ناشی از هلیکوباکتر پیلوری مورد نیاز است.
زخم معده همچنین می تواند ناشی از مصرف زیاد الکل باشد. یک مطالعه بر روی موش ها نشان داد که عسل مانوکا به پیشگیری از زخم معده ناشی از الکل کمک می کند.
5. باعث بهبود علائم گوارشی می شود
سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک اختلال شایع گوارشی است. علائم مرتبط با آن شامل یبوست، اسهال، درد شکم و حرکات نامنظم روده است.
جالب توجه است، محققان کشف کرده اند که مصرف منظم عسل مانوکا ممکن است به کاهش این علائم کمک کند.
ثابت شده است که عسل مانوکا وضعیت آنتی اکسیدانی را بهبود می بخشد و التهاب را در موش های مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر و کولیت اولسراتیو – نوعی بیماری التهابی روده – کاهش می دهد.
همچنین نشان داده شده است که به سویه های کلستریدیوم دیفیسیل حمله می کند. کلستریدیوم دیفیسیل که اغلب C.diff نامیده می شود، نوعی عفونت باکتریایی است که باعث اسهال شدید و التهاب روده می شود.
کلستریدیوم دیفیسیل معمولا با آنتی بیوتیک ها درمان می شود. با این حال یک مطالعه اخیر اثربخشی عسل مانوکا را بر روی سویه های این باکتری مشاهده کرد.
عسل مانوکا سلول های کلستریدیوم دیفیسیل را از بین برد و آن را به یک درمان احتمالا موثر تبدیل کرد.
توجه به این نکته مهم است که مطالعات فوق تاثیر عسل مانوکا را بر عفونت های باکتریایی در مطالعات موش و لوله آزمایش مشاهده کردند.
تحقیقات بیشتری برای رسیدن به یک نتیجه کامل در مورد تاثیر آن بر عفونت های باکتریایی روده مورد نیاز است.
6. ممکن است علائم فیبروز کیستیک را درمان کند
فیبروز کیستیک یک اختلال ارثی است که به ریه ها آسیب می رساند و همچنین می تواند بر سیستم گوارش و سایر اندام ها تاثیر بگذارد.
این بر سلول هایی که مخاط تولید می کنند تاثیر می گذارد و باعث می شود که مخاط به طور غیر طبیعی غلیظ و چسبنده شود. این مخاط غلیظ راه های هوایی و مجاری را مسدود می کند و تنفس را دشوار می کند.
متاسفانه عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی در افراد مبتلا به فیبروز کیستیک بسیار شایع است.
نشان داده شده است که عسل مانوکا با باکتری هایی که باعث عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی می شوند مبارزه می کند.
سودوموناس آئروژینوزا و بورخولدریا سپاسیا دو باکتری رایج هستند که می توانند باعث عفونت های جدی دستگاه تنفسی فوقانی به ویژه در جمعیت های آسیب پذیر شوند.
یک مطالعه اثربخشی عسل مانوکا را در برابر این باکتری ها در افراد مبتلا به فیبروز کیستیک مشاهده کرد. نتایج نشان داد که رشد این باکتری ها را مهار می کند و همراه با درمان آنتی بیوتیکی بهتر عمل می کند.
بنابراین محققان به این نتیجه رسیدند که عسل مانوکا ممکن است نقش مهمی در درمان عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی به ویژه در مبتلایان به فیبروز کیستیک داشته باشد.
7. باعث درمان آکنه می شود
آکنه معمولا در اثر تغییرات هورمونی ایجاد می شود اما می تواند واکنشی به رژیم غذایی نامناسب، استرس یا رشد باکتری در منافذ مسدود شده باشد.
فعالیت ضد میکروبی عسل مانوکا زمانی که در ترکیب با یک محصول با pH پایین استفاده می شود اغلب برای مبارزه با آکنه به بازار عرضه می شود.
عسل مانوکا می تواند به حفظ پوست شما از باکتری ها کمک کند که می تواند روند بهبود آکنه را تسریع کند.
همچنین عسل مانوکا با توجه به خواص ضد التهابی آن، التهاب مرتبط با آکنه را کاهش می دهد.
با این حال تحقیقات بسیار محدودی در مورد توانایی عسل مانوکا در درمان آکنه وجود دارد.
یک مطالعه اثرات عسل کانوکا را بررسی کرد که دارای خواص ضد باکتریایی مشابه عسل مانوکا است. این نشان داد که عسل کانوکا به اندازه صابون ضد باکتری در بهبود آکنه موثر است.
تحقیقات بیشتری لازم است تا عسل مانوکا را به عنوان یک درمان خانگی مفید برای آکنه معرفی کنیم.
عوارض و مضرات عسل مانوکا
برای اکثر مردم عسل مانوکا برای مصرف بی خطر است.
با این حال برخی از افراد باید قبل از استفاده از عسل مانوکا با پزشک مشورت کنند :
- افراد مبتلا به دیابت : عسل سرشار از قند طبیعی است. بنابراین مصرف عسل مانوکا ممکن است سطح قند خون را تحت تاثیر قرار دهد
- کسانی که به عسل یا زنبور حساسیت دارند : آن هایی که به انواع عسل یا زنبور عسل آلرژی دارند ممکن است به خوردن یا استفاده از عسل مانوکا هم حساسیت داشته باشند
- نوزادان : آکادمی اطفال آمریکایی دادن عسل به نوزادان کمتر از یکسال را به دلیل خطر ابتلا به بوتولیسم نوزادان توصیه نمی کند
خلاصه
عسل مانوکا یک نوع عسل منحصر به فرد است و بارزترین ویژگی آن تاثیر آن بر مدیریت و بهبود زخم است.
عسل مانوکا همچنین دارای خواص ضد باکتری، ضد ویروسی و ضد التهابی است که ممکن است به درمان بسیاری از بیماری ها از جمله سندرم روده تحریک پذیر، زخم معده، بیماری پریودنتال و عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی کمک کند.
تحقیقات بیشتر برای حمایت از خواص مفید آن ضروری است.
با در نظر گرفتن همه موارد، عسل مانوکا احتمالا یک استراتژی درمانی موثر است که ممکن است در صورت استفاده همراه با درمان های مرسوم تر، روند بهبودی را تسریع بخشد.
منبع : healthline
