گوارانا (به انگلیسی : Guarana) یک گیاه دارویی برزیلی بومی حوضه آمازون است.
گوارانا یک گیاه بالارونده است و به خاطر میوه اش ارزشمند می باشد. میوه گوارانای بالغ به اندازه یک میوه قهوه است که شبیه چشم انسان به نظر می رسد.
میوه گوارانا به رنگ قرمز است که یک هسته سیاه با پوسته ای به رنگ سفید در اطراف آن قرار گرفته است.
عصاره گوارانا با پردازش دانه ها به صورت پودر به دست می آید. قبایل آمازون قرن ها از گوارانا برای خواص درمانی آن استفاده می کردند.
گوارانا حاوی طیف قابل توجهی از محرک ها مانند کافئین، تئوفیلین و تئوبرومین است. همچنین دارای آنتی اکسیدان هایی مانند تانن ها، ساپونین ها و کاتچین ها است.
امروزه 70 درصد گوارانای تولید شده توسط صنعت نوشابه در نوشابه های غیرالکلی و انرژی زا استفاده می شود و 30 درصد باقی مانده به پودر تبدیل می شود.
در ادامه این مقاله با خواص دارویی و درمانی گیاه گوارانا برای سلامتی بدن و همچنین عوارض و مضرات آن آشنا می شوید. با سومیتا همراه باشید؛
فواید و مزایای گیاه گوارانا برای سلامتی بدن
1. سرشار از آنتی اکسیدان است
گوارانا مملو از ترکیباتی است که خواص آنتی اکسیدانی دارند. اینها عبارتند از کافئین، تئوبرومین، تانن ها، ساپونین ها و کاتچین ها.
در واقع گوارانا مشخصات آنتی اکسیدانی مشابه چای سبز دارد.
آنتی اکسیدان ها مهم هستند زیرا مولکول های بالقوه مضر به نام رادیکال های آزاد را خنثی می کنند. این مولکول ها می توانند با بخش هایی از سلول های شما تعامل داشته باشند و باعث آسیب های مرتبط با افزایش سن، بیماری های قلبی، سرطان ها و سایر بیماری ها شوند.
مطالعات لوله آزمایش نشان داده اند که خواص آنتی اکسیدانی گوارانا ممکن است با رشد سلول های سرطانی مبارزه کند و خطر بیماری قلبی و پیری پوست را کاهش دهد.
2. می تواند خستگی را کاهش دهد و تمرکز را بهبود بخشد
گوارانا بیشتر به عنوان یکی از مواد تشکیل دهنده نوشیدنی های انرژی زا استفاده می شود.
این گیاه دارویی یک منبع عالی از کافئین است که به شما کمک می کند تمرکز و انرژی ذهنی را حفظ کنید.
در واقع دانه های گوارانا ممکن است چهار تا شش برابر بیشتر از دانه های قهوه حاوی کافئین باشند.
کافئین با مسدود کردن اثرات آدنوزین، ترکیبی که به آرامش مغز شما کمک می کند، عمل می کند. به گیرنده های آدنوزین متصل می شود و از فعال شدن آن ها جلوگیری می کند.
یک مطالعه نشان داد افرادی که مکمل ویتامین حاوی گوارانا مصرف می کنند در مقایسه با افرادی که دارونما مصرف می کنند در حین انجام چندین آزمایش احساس خستگی کمتری می کنند.
مطالعات همچنین نشان می دهند که گوارانا می تواند خستگی ذهنی ناشی از درمان سرطان را بدون عوارض جانبی قابل توجه کاهش دهد.
3. ممکن است به بهبود یادگیری کمک کند
تحقیقات نشان داده است که گوارانا ممکن است توانایی شما در یادگیری و به خاطر سپردن چیزها را بهبود بخشد.
یک مطالعه به اثرات دوزهای مختلف گوارانا بر خلق و خو و یادگیری پرداخت. شرکت کنندگان یا گوارانا مصرف نکردند یا به ترتیب دوزهای 37.5 میلی گرم، 75 میلی گرم، 150 میلی گرم یا 300 میلی گرم را دریافت کردند.
افرادی که 37.5 میلی گرم یا 75 میلی گرم گوارانا دریافت کردند، بالاترین نمرات آزمون را به دست آوردند. از آنجایی که دوزهای پایین گوارانا دوزهای پایین کافئین را فراهم می کند، اعتقاد بر این است که سایر ترکیبات موجود در گوارانا به غیر از کافئین ممکن است تا حدی مسئول این اثر باشند.
مطالعه دیگری گوارانا را با جینسینگ، یکی دیگر از ترکیبات تقویت کننده مغز، مقایسه کرد.
اگرچه گوارانا و جینسینگ هر دو حافظه و عملکرد تست را بهبود بخشیدند، افرادی که گوارانا دریافت کردند توجه بیشتری به وظایف خود داشتند و آن ها را سریع تر انجام دادند.
علاوه بر این مطالعات حیوانی نشان داده است که گوارانا می تواند حافظه را بهبود بخشد.
4. ممکن است باعث لاغری و کاهش وزن شود
تخمین زده می شود که از هر سه بزرگسال آمریکایی، یک نفر چاق است. چاقی یک نگرانی رو به رشد است زیرا با بسیاری از بیماری های مزمن از جمله بیماری قلبی، دیابت نوع 2 و سرطان مرتبط است.
جالب اینجاست که گوارانا ممکن است دارای خواصی باشد که به لاغری و کاهش وزن کمک می کند.
گوارانا یک منبع غنی از کافئین است که ممکن است متابولیسم شما را 3 تا 11 درصد طی 12 ساعت افزایش دهد. متابولیسم سریع تر به این معنی است که بدن شما در زمان استراحت کالری بیشتری می سوزاند.
علاوه بر این مطالعات لوله آزمایش نشان داده است که گوارانا ممکن است ژن هایی را که به تولید سلول های چربی کمک می کنند سرکوب کند و ژن هایی را که سرعت آن را کاهش می دهند، تقویت کند.
با این حال، اثرات گوارانا بر تولید سلول های چربی در انسان نامشخص است.
5. ممکن است اسهال مزمن را تسکین دهد و یبوست را درمان کند
گوارانا برای قرن ها به عنوان یک مقوی طبیعی معده برای درمان مشکلات گوارشی مانند اسهال مزمن و یبوست استفاده شده است.
ممکن است خواص ضد اسهال داشته باشد زیرا سرشار از تانن یا آنتی اکسیدان های گیاهی است.
تانن ها به دلیل قابض بودن شان شناخته می شوند، به این معنی که می توانند بافت را منقبض کنند. این به تانن ها اجازه می دهد تا دیواره های دستگاه گوارش شما را ضد آب کنند و میزان ترشح آب در روده ها را محدود کنند.
از سوی دیگر گوارانا سرشار از کافئین است که ممکن است به عنوان یک ملین طبیعی عمل کند.
کافئین باعث تحریک پریستالسیس می شود، فرآیندی که انقباضات ماهیچه های روده و روده بزرگ را فعال می کند. این ممکن است با فشار دادن محتویات به راست روده یبوست را تسکین دهد.
دوزهای کم گوارانا کافئین زیادی تولید نمی کنند بنابراین به احتمال زیاد اثر ضد اسهال دارند. دوزهای بالا کافئین بیشتری را فراهم می کند و ممکن است اثرات ملین داشته باشند.
6. ممکن است سلامت قلب را تقویت کند
بیماری قلبی مسئول یک مورد از هر چهار مرگ در آمریکا است.
گوارانا ممکن است از دو طریق خطر بیماری قلبی را کاهش دهد.
اول، به نظر می رسد آنتی اکسیدان های موجود در گوارانا به بهبود جریان خون کمک می کنند و ممکن است از لخته شدن خون جلوگیری کنند.
دوم، مطالعات نشان داده اند که گوارانا ممکن است اکسیداسیون کلسترول LDL را کاهش دهد. کلسترول LDL اکسید شده می تواند منجر به ایجاد پلاک در شریان های شما شود.
در واقع بزرگسالانی که گوارانا مصرف می کنند ممکن است تا 27 درصد کمتر از بزرگسالان در سن مشابهی که این میوه را نمی خورند LDL اکسید شده داشته باشند.
با این حال بیشتر تحقیقات در مورد ارتباط بین سلامت قلب و گوارانا از مطالعات لوله آزمایش انجام شده است. قبل از ارائه توصیه ها به مطالعات انسانی بیشتری نیاز است.
7. ممکن است باعث تسکین درد شود
از نظر تاریخی، گوارانا توسط قبایل آمازون به عنوان مسکن استفاده می شد. خاصیت تسکین درد گوارانا به دلیل محتوای بالای کافئین آن است.
کافئین در مدیریت درد نقش دارد زیرا گیرنده‌های آدنوزین را مسدود می کند. دو مورد از این گیرنده ها – A1 و A2a – در تحریک احساس درد نقش دارند.
هنگامی که کافئین به این گیرنده ها متصل می شود، می تواند احساس درد را کاهش دهد.
این یکی از دلایلی است که کافئین معمولا در بسیاری از داروهای مسکن بدون نسخه یافت می شود. مطالعات نشان داده اند که کافئین می تواند اثرات آن ها را به میزان قابل توجهی افزایش دهد.
8. ممکن است سلامت پوست را بهبود بخشد
به دلیل خواص آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی قوی، گوارانا در صنایع آرایشی و بهداشتی به عنوان یک ماده تشکیل دهنده کرم های ضد پیری، لوسیون ها، صابون ها و محصولات مو محبوب است.
علاوه بر این محتوای کافئین آن به بهبود جریان خون به پوست کمک می کند.
مطالعات لوله آزمایش نشان داده اند که آنتی اکسیدان های موجود در گوارانا ممکن است به طور قابل توجهی آسیب پوستی مرتبط با افزایش سن را کاهش دهند.
علاوه بر این مطالعات حیوانی نشان می دهد که لوازم آرایشی حاوی گوارانا ممکن است افتادگی گونه های شما را کاهش دهد، سفت شدن پوست را بهبود بخشد و چین و چروک های اطراف چشم شما را به حداقل برساند.
9. ممکن است خواص ضد سرطانی داشته باشد
سرطان یک بیماری است که با رشد کنترل نشده سلول ها مشخص می شود.
مطالعات حیوانی و لوله آزمایش نشان می دهد که گوارانا ممکن است از آسیب DNA جلوگیری کند، رشد سلول های سرطانی را سرکوب کند و حتی باعث مرگ سلول های سرطانی شود.
یک مطالعه بر روی موش ها نشان داد موش هایی که گوارانا دریافت کردند در مقایسه با موش هایی که گوارانا دریافت نکردند 58 درصد سلول های سرطانی کمتر و تقریبا پنج برابر افزایش مرگ سلول های سرطانی داشتند.
مطالعه دیگری در لوله آزمایش نشان داد که گوارانا رشد سلول های سرطانی در روده بزرگ را سرکوب می کند و همچنین مرگ آن ها را تحریک می کند.
دانشمندان بر این باورند که خواص ضد سرطانی بالقوه گوارانا ناشی از محتوای آن از گزانتین است که ترکیباتی شبیه کافئین و تئوبرومین است.
با این حال اگرچه نتایج مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی امیدوار کننده است اما به تحقیقات بیشتر مبتنی بر انسان نیاز است.
10. خاصیت آنتی باکتریال دارد
گوارانا حاوی ترکیبات زیادی است که ممکن است باکتری های مضر را مهار کرده یا از بین ببرد. یکی از این باکتری ها اشریشیا کولی (E. coli) است که در روده انسان و حیوانات زندگی می کند.
بیشتر باکتری های اشریشیا کولی بی ضرر هستند اما برخی از آن ها می توانند باعث اسهال یا بیماری شوند.
مطالعات همچنین نشان داده اند که گوارانا می تواند رشد استرپتوکوکوس موتانس (S. mutans) را سرکوب کند – یک باکتری که می تواند باعث ایجاد پلاک های دندانی و پوسیدگی دندان شود.
اعتقاد بر این است که ترکیب کافئین و ترکیبات گیاهی مانند کاتچین ها یا تانن ها مسئول اثرات ضد باکتریایی گوارانا هستند.
11. ممکن است خطر ابتلا به اختلالات چشمی مرتبط با سن را کاهش دهد
کاهش تدریجی بینایی با افزایش سن معمول است.
چیزهایی مانند نور خورشید، رژیم غذایی نامناسب و انتخاب سبک زندگی خاص مانند سیگار کشیدن می توانند به مرور زمان چشمان شما را فرسوده کنند و خطر ابتلا به اختلالات مرتبط با چشم را افزایش دهند.
گوارانا حاوی ترکیباتی است که با استرس اکسیداتیو مبارزه می کند، یک عامل خطر اصلی برای اختلالات چشمی مرتبط با افزایش سن مانند دژنراسیون ماکولا، آب مروارید و گلوکوم.
یک مطالعه نشان داد افرادی که گوارانا را به طور منظم مصرف می کنند، بینایی بهتری نسبت به افرادی که آن را کم مصرف می کنند یا اصلا مصرف نمی کنند، از خود گزارش می دهند.
در همین مطالعه، دانشمندان آزمایش هایی در لوله آزمایش انجام دادند تا کشف کنند که آیا گوارانا می تواند از سلول های چشم در برابر ترکیباتی که استرس اکسیداتیو ایجاد می کنند محافظت کند یا خیر. گوارانا به طور قابل توجهی میزان آسیب DNA و مرگ سلولی چشم را در مقایسه با دارونما کاهش داد.
گفتنی است تحقیقات محدودی در زمینه گوارانا و اختلالات چشمی مرتبط با سن وجود دارد. قبل از ارائه توصیه ها، به مطالعات انسانی بیشتری نیاز است.
عوارض و مضرات گیاه گوارانا
گوارانا مشخصات ایمنی عالی دارد و به طور گسترده در دسترس است.
تحقیقات نشان می دهد که گوارانا در دوزهای کم تا متوسط سمیت کمی دارد.
در دوزهای بالا گوارانا ممکن است عوارض جانبی مشابه عوارض مصرف بیش از حد کافئین ایجاد کند که عبارتند از :
- تپش قلب
- بی خوابی
- سردرد
- تشنج
- اضطراب
- عصبی بودن
- ناراحتی معده
- لرزش
شایان ذکر است که کافئین می تواند اعتیادآور باشد و در دوزهای بالا منجر به وابستگی شود.
زنان باردار باید از مصرف گوارانا اجتناب کنند یا مصرف آن را محدود کنند زیرا کافئین می تواند از جفت عبور کند. کافئین بیش از حد ممکن است باعث اختلالات رشد در کودک شما شود یا خطر سقط جنین را افزایش دهد.
اگرچه گوارانا هیچ دوز توصیه شده ای ندارد اکثر تحقیقات بر روی انسان نشان داده اند که دوزهای پایین 50 تا 75 میلی گرم می تواند مزایای سلامتی مرتبط با گوارانا را ارائه دهد.
خلاصه
گوارانا یک ماده محبوب در بسیاری از نوشابه های انرژی زا و گازدار است و قرن هاست که توسط قبایل آمازون برای اثرات درمانی آن استفاده می شود.
گوارانا معمولا به دلیل توانایی آن در کاهش خستگی، افزایش انرژی و کمک به یادگیری و حافظه مورد توجه قرار می گیرد. همچنین با سلامت قلب بهتر، کاهش وزن، تسکین درد، سلامت پوست، کاهش خطر سرطان و کاهش خطر بیماری های چشمی مرتبط با افزایش سن مرتبط است.
گوارانا به طور گسترده ای به عنوان یک مکمل در دسترس است و می تواند به راحتی به رژیم غذایی شما اضافه شود.
اکثر تحقیقات نشان می دهد که دوزهای بین 50 تا 75 میلی گرم گوارانا برای ارائه مزایای سلامتی کافی است، اگرچه هیچ توصیه دوز رسمی وجود ندارد.
چه بخواهید سطح انرژی خود را افزایش دهید یا به سادگی سلامت کلی خود را بهبود بخشید، گوارانا ارزش امتحان کردن را دارد.
منبع : healthline
