خواص و مضرات روغن آفتابگران برای سلامتی بدن چیست؟

روغن آفتابگردان (به انگلیسی : Sunflower Oil) با فشار دادن تخمه آفتابگردان به دست می آید.

اغلب به عنوان یک روغن سالم معرفی می شود زیرا حاوی چربی های غیراشباع است که ممکن است برای سلامت قلب مفید باشد.

با این حال هر گونه فواید بالقوه روغن آفتابگردان به نوع و ترکیب مواد مغذی آن بستگی دارد. علاوه بر این استفاده بیش از حد از روغن آفتابگردان ممکن است به سلامتی شما آسیب برساند.

در ادامه این مقاله با فواید درمانی انواع روغن آفتابگردان برای سلامتی بدن و همچنین عوارض و مضرات آن بیشتر آشنا می شوید. با سومیتا همراه باشید؛

انواع روغن آفتابگردان

چهار نوع روغن آفتابگردان در ایالات متحده موجود است که همه آن ها از تخمه های های آفتابگردانی که برای تولید ترکیبات مختلف اسیدهای چرب پرورش داده می شوند تهیه می شوند.

اینها شامل روغن آفتابگردان لینولئیک بالا (68 درصد لینولئیک اسید)، اولئیک متوسط (65 درصد اولئیک اسید)، اولئیک بالا (82 درصد اولئیک اسید) و استئاریک بالا / اولئیک بالا (72 درصد اولئیک اسید و 18 درصد استئاریک اسید) هستند.

همانطور که از نام آن ها پیداست برخی از روغن های آفتابگردان دارای لینولئیک اسید یا اولئیک اسید بیشتری هستند.

لینولئیک اسید که معمولا با نام امگا 6 شناخته می شود یک اسید چرب غیراشباع چندگانه است که دارای دو پیوند دوگانه در زنجیره کربنی خود است. در همین حال اولئیک اسید یا امگا 9 یک اسید چرب تک غیراشباع با یک پیوند دوگانه است. این ویژگی ها باعث می شود آن ها در دمای اتاق مایع شوند.

لینولئیک و اولئیک اسید هر دو منبع انرژی برای بدن هستند و به استحکام سلول و بافت کمک می کنند.

با این حال آن ها به روش های مختلفی به گرما در طول پخت و پز واکنش نشان می دهند و بنابراین ممکن است اثرات متفاوتی بر سلامت شما داشته باشند.

روغن آفتابگردان با استئاریک بالا/اولئیک بالا همچنین حاوی استئاریک اسید است، یک اسید چرب اشباع که در دمای اتاق جامد است و کاربردهای مختلفی در آشپزی دارد.

این نوع روغن آفتابگردان برای پخت و پز خانگی مناسب نیست و به جای آن ممکن است در غذاهای بسته بندی شده، بستنی ها، شکلات ها و سرخ کردنی های صنعتی استفاده شود.

ارزش غذایی انواع روغن های آفتابگردان

همه روغن های آفتابگردان 100 درصد چربی و حاوی ویتامین E هستند – یک ماده مغذی محلول در چربی که از سلول ها در برابر آسیب های ناشی از افزایش سن محافظت می کند.

روغن آفتابگردان حاوی پروتئین، کربوهیدرات، کلسترول یا سدیم نیست.

در زیر تفاوت های اصلی در ترکیب اسیدهای چرب بین 1 قاشق غذاخوری (15 میلی لیتر) از سه روغن آفتابگردان مورد استفاده در آشپزی خانگی ارائه شده است :

لینولئیک بالا

کالری : 120
چربی کل : 14 گرم
چربی اشباع : 1 گرم
چربی تک غیراشباع : 3 گرم
چربی چندگانه غیر اشباع : 9 گرم

اولئیک بالا

کالری : 120
چربی کل : 14 گرم
چربی اشباع : 1 گرم
چربی تک غیراشباع : 11 گرم
چربی چندگانه غیر اشباع : 0.5 گرم

اولئیک متوسط

کالری : 120
چربی کل : 14 گرم
چربی اشباع : 1 گرم
چربی تک غیراشباع : 8 گرم
چربی چندگانه غیر اشباع : 4 گرم

فواید و مزایای احتمالی روغن آفتابگردان برای سلامتی بدن

تمام مزایای ادعا شده روغن آفتابگردان با انواع اولئیک بالا مرتبط است به ویژه آن هایی که حاوی 80 درصد یا بیشتر اولئیک اسید هستند.

برخی تحقیقات نشان می دهد که رژیم غذایی غنی از اسیدهای چرب تک غیراشباع مانند اولئیک اسید ممکن است به کاهش سطح کلسترول بالا و در نتیجه خطر ابتلا به بیماری قلبی کمک کند.

مطالعه ای بر روی 15 بزرگسال سالم نشان داد افرادی که رژیم غذایی غنی از روغن آفتابگردان اولئیک بالا را به مدت 10 هفته مصرف کردند در مقایسه با افرادی که رژیم غذایی حاوی مقدار مشابه چربی اشباع شده مصرف کردند سطح کلسترول LDL خون و تری گلیسیرید را به میزان قابل توجهی کاهش دادند.

مطالعه دیگری روی 24 نفر با سطح چربی خون بالا مشاهده کرد که مصرف یک رژیم غذایی با روغن آفتابگردان اولئیک بالا به مدت 8 هفته منجر به افزایش قابل توجه کلسترول HDL در مقایسه با رژیم غذایی بدون روغن آفتابگردان شد.

مطالعات دیگر نتایج مشابهی را نشان می‌ دهند که سازمان غذا و دارو (FDA) را بر آن داشت تا یک ادعای سلامت واجد شرایط را برای روغن آفتابگردان اولئیک بالا و محصولات با ترکیب اسید چرب مشابه تایید کند.

این اجازه می دهد تا روغن آفتابگردان با اولئیک بالا به عنوان یک ماده غذایی که ممکن است به کاهش خطر بیماری قلبی در صورت استفاده به جای چربی های اشباع شده برچسب گذاری شود.

با این حال شواهدی که از فواید احتمالی روغن آفتابگردان برای سلامت قلب حمایت می کند قطعی نیست و تحقیقات بیشتری لازم است.

عوارض و مضرات روغن آفتابگردان

محتوای امگا 6 بالایی دارد

انواع روغن آفتابگردان که اولئیک بالایی ندارند حاوی لینولئیک اسید بیشتری هستند که به امگا 6 نیز معروف است.

روغن آفتابگردان نیمه اولئیک یکی از رایج ترین روغن های مورد استفاده در ایالات متحده است که شامل 15-35 درصد لینولئیک اسید است.

اگرچه امگا 6 یک اسید چرب ضروری است که انسان باید آن را از رژیم غذایی خود دریافت کند نگرانی هایی وجود دارد که مصرف بیش از حد آن می تواند منجر به التهاب در بدن و مسائل مربوط به سلامتی شود.

این به این دلیل است که لینولئیک اسید به آراشیدونیک اسید تبدیل می شود که می تواند ترکیبات التهابی ایجاد کند.

مصرف بیش از حد لینولئیک اسید از روغن های گیاهی همراه با کاهش مصرف اسیدهای چرب امگا 3 ضد التهابی – عدم تعادلی که معمولا در رژیم غذایی آمریکایی دیده می شود – ممکن است منجر به اثرات منفی بر سلامتی شود.

به طور خاص مطالعات حیوانی نشان می دهد که آراشیدونیک اسید تولید شده از امگا 6 در بدن ممکن است نشانگرهای التهابی و ترکیبات سیگنالی را افزایش دهد که باعث افزایش وزن و چاقی می شوند.

اکسیداسیون و آلدئیدها

یکی دیگر از جنبه های منفی روغن آفتابگردان انتشار ترکیبات بالقوه سمی آن پس از گرم شدن مکرر در دمای 180 درجه سانتیگراد است مانند کاربرد برای تهیه سرخ کردنی ها.

روغن آفتابگردان اغلب در پخت و پز با حرارت بالا استفاده می شود زیرا نقطه دود بالایی دارد یعنی دمایی که در آن شروع به دود شدن و تجزیه می کند.

با این حال مطالعات نشان می دهد که نقطه دود بالا با پایداری روغن در زیر گرما مطابقت ندارد.

یک مطالعه نشان داد که روغن آفتابگردان در مقایسه با سایر روغن های گیاهی در سه نوع روش سرخ کردنی بیشترین مقدار آلدئیدها را در بخار پخت و پز آزاد می کند.

آلدئیدها ترکیبات سمی هستند که می توانند به DNA و سلول ها آسیب برسانند و در نتیجه به بیماری هایی مانند بیماری قلبی و آلزایمر منجر می شوند.

هر چه مدت زمان طولانی تری روغن آفتابگردان در معرض گرما باشد آلدئیدهای بیشتری منتشر می کند. بنابراین روش‌ های پخت ملایم و کم حرارت مانند تفت دادن ممکن است استفاده ایمن‌ تری از روغن آفتابگردان باشد.

علاوه بر این در میان انواع مختلف روغن آفتابگردان اولئیک بالا احتمالا پایدارترین نوع آن است که در سرخ کردن و پخت و پز با حرارت بالا استفاده می شود.

مقایسه روغن آفتابگردان با روغن های معمولی پخت و پز

بر اساس تحقیقات موجود مصرف مقادیر کم روغن آفتابگردان اولئیک بالا ممکن است فواید حاشیه ای برای سلامت قلب داشته باشد.

روغن آفتابگردان لینولئیک بالا یا روغن آفتابگردان با مقادیر متوسط اولئیک احتمالا فواید مشابهی ندارد و همچنین ممکن است در طی سرخ کردن عمیق در دمای بالا ترکیبات خطرناکی تولید کند.

از سوی دیگر روغن‌های زیتون و آووکادو نیز غنی از اولئیک اسید تک غیراشباع هستند اما در صورت حرارت دادن کمتر سمی هستند.

علاوه بر این روغن‌ هایی که اسیدهای چرب چندگانه غیراشباع کمی دارند مانند روغن‌ های آفتابگردان اولئیک بالا، کانولا و روغن پالم در مقایسه با روغن آفتابگردان لینولئیک بالا در طول پخت و پز پایدارتر هستند.

بنابراین در حالی که روغن آفتابگردان ممکن است در مقادیر کم مناسب باشد چندین روغن دیگر ممکن است مزایای بیشتری داشته باشند و در طول پخت با حرارت بالاتر عملکرد بهتری داشته باشند.

خلاصه

تصور می شود روغن آفتابگردان با اولئیک اسید بالا فوایدی برای سلامت قلب دارد.

با این حال نشان داده شده است که روغن آفتابگردان با حرارت دادن به دمای بالاتر در طول زمان ترکیبات سمی را آزاد می کند. برخی از انواع نیز سرشار از امگا 6 هستند و در صورت مصرف بیش از حد ممکن است به التهاب در بدن کمک کنند.

به طور کلی استفاده از روغن آفتابگردان در کاربردهای گرمای کمتر احتمالا خوب است. آووکادو و روغن زیتون نیز ممکن است گزینه های خوبی باشند که ممکن است در طول پخت و پز پایدارتر باشند.

در نهایت استفاده از انواع روغن ها برای کاربردهای مختلف ممکن است به تعادل بهتر انواع چربی در رژیم غذایی کلی شما منجر شود.

منبع : healthline